Σε συνέχεια του πρώτου μέρους της συνέντευξης του Ν. Λυγερού που δημοσιευσα εδώ, ακολουθεί το δεύτερο και τελευταίο μέρος αυτής της συνέντευξης.
Ο αναγνώστης της παρακάτω συνέντευξης θα διαπιστώσει ότι ο Ν. Λυγερός δεν απαντά σε όλες τις ερωτήσεις μου.Αυτό είναι λογικό. Του είχα άλλωστε επισημάνει ότι «ως προς την ποιότητα των ερωτήσεων, μπορεί να σας φανούν αφελείς, απλοικές η χαμηλού επιπέδου.Μπορώ να το καταλάβω αυτό, και στην περίπτωση αυτή, δεν χρειάζεται ν΄απαντήσετε.Οι απλοί πολίτες όμως, από την φύση τους, είναι απλοί άνθρωποι, που δεν κατέχουν την γνώση.Και μερικές φορές δεν μπορούν να βρουν απάντηση στα αφελή ερωτήματα τους.Αυτό είναι το νόημα κατά βάθος αυτού του ερωτηματολογίου.
Σε ότι σας αφορά, δεν ξέρω αν έχετε δώσει άλλη φορά συνέντευξη σε ιστολόγιο.Πέρα από αυτό, υποθέτω ότι η ποιότητα των ερωτήσεων (που θα αξιολογήσετε ) είναι σημαντική για σας.Το μέσο προβολής επίσης, φαντάζομαι ότι είναι σημαντικό.Λάβετε υπόψη σας, ότι τα δύο ιστολόγια μου τα οποία σας ανέφερα στο e mail που σας έστειλα, είναι περιθωριακά ιστολόγια.Δεν έχουν άλλωστε άλλη φιλοδοξία από το να είναι περιθωριακά.Εχουν περίπου 50 επισκέπτες την ημέρα το καθένα.Κατά συνέπεια, ως μέσο προβολής του έργου σας και των απόψεων σας, δεν είναι από τα τα πλέον ενδεδειγμένα.
Τέλος, ενδεχομένως σε κάποιες ερωτήσεις, λόγοι εθνικού συμφέροντος να αποκλείουν απάντηση που θα δημοσιευτεί μάλιστα.Το κατανοώ αυτό, και το δέχομαι.»
Πρώτη Ερώτηση -Ποια είναι η γνώμη σας για το Δόγμα Νταβούτογλου;Σε ποια σημεία πάσχει;
Αν δεν κάνω λάθος, ο Κονδύλης θεωρούσε ότι η μόνη ελπίδα για την Ελλάδα, είναι να επανακάμψει η Ρωσία, και να ελέγξει και πάλι μέσω της επιρροής της, την περιοχή του Καυκάσου και της Κεντρικής Ασίας, οπότε η Τουρκία υποχρεωτικά θα περιοριστεί.
Ο Νταβούτογλου από την πλευρά του, φοβάται έναν άξονα ελλάδας, βουλγαρίας, ρουμανίας που θα συμμαχήσει με την Ρωσία.Ποιά είναι η άποψη σας ;
Ν. ΛΥΓΕΡΟΣ Κάποια δημοσιευμένα άρθρα μου απαντούν συνθετικά στην ερώτηση σας όπως
1/Οι άξονες του τουρκικού στρατηγικού δόγματος
Οι βασικοί άξονες της στρατηγικής ασφάλειας των τουρκικών δυνάμεων είναι οι εξής:
1. Η διατήρηση αποτρεπτικής ισχύος έναντι στρατιωτικών απειλών που θίγουν τα τουρκικά συμφέροντα.
Αυτός ο άξονας συνδυάζεται με τη ΝΑΤΟϊκή πλευρά της Τουρκίας. Το Δόγμα των Δυόμισι Πολέμων δεν υπάρχει πια για την Τουρκία. Οι δύο χώρες ήταν η Ελλάδα και η Συρία, η τελευταία όμως έχει αλλάξει στάση. Η περίπτωση να υπάρχουν τρεις χώρες θεωρείται αδιανόητη διότι η τρίτη χώρα θα έπρεπε να αντιμετωπίσει όλο το ΝΑΤΟ. Ενώ η αποτρεπτική δύναμη ενισχύει και το γόητρο της Τουρκίας ως μέλος πάνω στο οποίο μπορεί να στηριχτεί το ΝΑΤΟ σε περίπτωση ανάγκης στην περιοχή. Βέβαια, αυτό είναι το θεωρητικό πλαίσιο όπως το απέδειξε ο πόλεμος στο Ιράκ και ειδικά η αμερικανική εισβολή. Ο λόγος είναι ο δεύτερος άξονας.
2. Η προάσπιση των τουρκικών συμφερόντων, εντός και εκτός της χώρας, «έναντι των νέων κινδύνων και ασύμμετρων απειλών, κυρίως της τρομοκρατίας».
Για το τουρκικό καθεστώς που έχει σχεδόν το μονοπώλιο της βίας, η τρομοκρατία είναι ένα πολύ εύλογο πρόσχημα ακόμα και για εξωτερικά συμφέροντα, όπως στο Ιράκ. Τα τουρκικά συμφέροντα έχουν πάντα προτεραιότητα σε σχέση με οποιαδήποτε άλλα, ακόμα και αν είναι συμμαχικά συμφέροντα του ΝΑΤΟ. Η Τουρκία δεν επιτρέπει καμία επέμβαση ή παρέμβαση που θα μπορούσε έντεχνα ν’ αλλάξει τις εσωτερικές της ισορροπίες. Η λέξη ισορροπία έχει νόημα μόνο και μόνο από την τουρκική πλευρά διότι στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα ασύμμετρο επιθετικό πλαίσιο που εξηγεί και την ύπαρξη του τρίτου άξονα.
3. Η διασφάλιση της ακεραιότητας και της εθνικής ενότητας της χώρας.
Αυτός ο άξονας σχετίζεται με την έκφραση μισός πόλεμος, δηλαδή πόλεμος χαμηλής έντασης. Με άλλα λόγια, αυτός ο άξονας αφορά άμεσα αυτό που ονομάζουμε κουρδικό. Εδώ, στην ουσία όλα επιτρέπονται. Ο στόχος είναι μοναδικός. Δεν είναι ανθρώπινος παρά μόνο εδαφικός. Η Τουρκία είναι μία και οι τουρκικές δυνάμεις ακολουθούν απόλυτα, και μάλιστα μερικές φορές τυφλά, αυτήν την αρχή. Η ύπαρξη διαφωνιών παραμένει πάντα τυπική για τα στρατιωτικά δεδομένα. Ο στρατός για την Τουρκία είναι η απόλυτη ασφάλεια.
Και αυτή η δογματική έννοια της ασφάλειας είναι το πλαίσιο του τέταρτου βασικού άξονα της στρατηγικής της Τουρκίας.
4. Η διαφύλαξη των τουρκικών συμφερόντων στην Κύπρο που αποτελεί τον «θεμέλιο λίθο» της ασφάλειας της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η μη κατανόηση αυτού του βασικού άξονα προκαλεί τις δυσκολίες που γνωρίζουμε στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης σχετικά με την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Επιπλέον, συσχετίζεται άμεσα με το τραγικό λάθος της αναγνώρισης του κατοχικού καθεστώτος ως κράτους από την Τουρκία το 1983.
Αντιλαμβανόμαστε, λοιπόν, ότι οι βασικοί άξονες του τουρκικού στρατηγικού δόγματος ενισχύουν την αδιαλλαξία της Τουρκίας στο γεωστρατηγικό πλαίσιο. Και θα ήταν καλό να εμπεδωθεί από τους αναλυτές που θέλουν να μας πουν πόσο αλλάζουν τα δεδομένα, για να αντικρίσουν επιτέλους την πραγματικότητα.
Βλέπε – http://www.lygeros.org/2293-gr.php
2/Το νέο οθωμανικό δόγμα ως κατάργηση του κεμαλικού
Η παρουσίαση του νέου οθωμανικού δόγματος δεν είναι μόνο μία πολιτική υλοποίηση του νοητικού σχήματος του στρατηγικού βάθους, ούτε η αξιοποίηση του βαθέους κράτους, αλλά η αναπαράσταση μίας διαχρονικής ιδεολογίας. Η τωρινή Τουρκία βασίζεται στο λαϊκό στοιχείο που εισήγαγε ο Kemal, προκαλώντας μία αλλαγή φάσης μετά την εξέλιξη των Νεότουρκων σε σχέση με την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Η ανοιχτή δομή της τελευταίας μετατράπηκε σε κλειστή, ταυτόχρονα με τα πρώτα μακελειά εναντίον των χριστιανικών πληθυσμών που μέσω της συστηματικοποίησης μεταλλάχθηκαν σε γενοκτονία των Αρμενίων, των Ασσυρο-Χαλδαίων και των Ποντίων. Με άλλα λόγια, τα θεμέλια της νέας Τουρκίας είναι ένα έγκλημα κατά της ανθρωπότητας. Έτσι η αποδοχή του κεμαλισμού, ως κυρίαρχη ιδεολογία της σημερινής Τουρκίας, δεν είναι παρά το γεγονός ότι τα θεμέλια της είναι τα κόκκαλα των θυμάτων της γενοκτονίας. Σ’ αυτό το πλαίσιο, το νέο οθωμανικό δόγμα επιτρέπει τη διέξοδο της ανθρώπινης κατηγορίας. Αν κι ο Kemal αποτελείωσε ένα έργο, το οποίο είχε ξεκινήσει η Οθωμανική Αυτοκρατορία, η δράση του δικαιολογεί το ένταλμα του δικαστηρίου της ανθρωπότητας. Το ανάλογο έγινε και στη Ρωσία με τη Σοβιετική Ένωση. Η επαναστατική προσέγγιση έπρεπε να είναι ριζοσπαστική. Και για να σπάσουν τις ρίζες κατασκεύασαν και μεθόδευσαν την ιδέα της γενοκτονίας. Με την επιστροφή στο οθωμανικό πλαίσιο, μέσω του νέου οθωμανικού δόγματος, η Τουρκία βάζει την εξέλιξή της σε μία παρένθεση. Η αναδρομική αναφορά αναιρεί τη γραμμική εξέλιξη. Έτσι η νέα ηγεσία της Τουρκίας χαράζει μία νέα πορεία, τουλάχιστον τυπικά, κι επανέρχεται σε μία δράση δυναμική στο εξωτερικό. Διότι η τάση του κεμαλισμού ήταν πρώτα απ’ όλα η εσωστρέφεια. Τα εσωτερικά προβλήματα της Τουρκίας προέρχονταν και συνεχίζουν να προέρχονται από ενδογενείς παράγοντες. Ο κεντρικός του στόχος ήταν η εκκαθάριση του πληθυσμού κι η ανάδειξη του τουρκικού στοιχείου. Ενώ με το νέο οθωμανικό δόγμα, η Τουρκία δίνει έμφαση στους εξωτερικούς παράγοντες και στις διεθνείς σχέσεις. Κι όσον αφορά στο εσωτερικό, η Οθωμανική Αυτοκρατορία παρουσιάζεται ως ένα μοντέλο διαχείρισης κρίσεων, το οποίο είναι πιο αποτελεσματικό, διότι είναι πιο ανθεκτικό στο χρόνο. Και πάλι εδώ υπάρχει μία αναλογία με τη Ρωσία. Διότι ο Сталин άλλαξε την πορεία της Σοβιετικής Ένωσης και σε σχέση με το Ле́нин και σε σχέση, βέβαια, με τη Ρωσική Αυτοκρατορία. Ο στόχος ήταν περισσότερο το εσωτερικό παρά το εξωτερικό, όπως παραδείγματος χάριν ο Трόцкий. Για τον ίδιο λόγο διέπραξε και τη γενοκτονία των Ουκρανών. Πλέον βλέπουμε, μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, ν’ αναδιπλώνεται η Ρωσία μ’ ένα μοντέλο, το οποίο σχετίζεται περισσότερο με τη Ρωσική Αυτοκρατορία παρά με τη Σοβιετική Ένωση. Και πάλι εδώ ο πλουραλισμός εμφανίζεται ως μία στρατηγική του de facto παρά ως ένας στόχος μεταστρατηγικός. Αυτό το νοητικό σχήμα σημαίνει, επιπλέον, αν όχι μία απόρριψη, τουλάχιστον μία αποδοχή της μη επίτευξης σημαντικών στόχων. Η έμφαση που δίνεται στην επαναφορά ενός προηγούμενου γεωστρατηγικού μοντέλου, αναλύεται και ως μη διατήρηση του μοντέλου του καθαρού κεμαλισμού, ακόμα κι αν γίνεται χρήση μερικών νοητικών σχημάτων του παρελθόντος στην προκειμένη περίπτωση. Είναι, επιπλέον, σημαντικό για την Ελλάδα, ο προσδιορισμός των στόχων της Τουρκίας. Δεν μπορεί ο πρωθυπουργός να επιχειρεί σε σχέση με το θέμα των μηδενικών τριβών με τις γειτονικές χώρες, η επαναφορά των σχέσεων, με βάση το προηγούμενο αποικιακό σύστημα σε αναλογία με το αγγλικό προωθεί τις διακρατικές σχέσεις με μεγάλες δυνάμεις κι όχι με μικρές, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι τα περιθώρια γίνονται στενά στο επίπεδο το στρατηγικό, ακόμα κι αν υπάρχει πεδίο δράσης σε τακτικό επίπεδο. Σε κάθε περίπτωση, το δόγμα είναι το μοναδικό στρατηγικό εργαλείο που ανήκει στο ορατό πλαίσιο. Δεν πρέπει, λοιπόν, να μας ξαφνιάζει που ανακοινώνεται. Αυτό που πρέπει να μας απασχολεί δεν είναι η επίθεση αλλά η αντεπίθεση στο επίπεδο της νοητικής γεωστρατηγικής.
3/Τεχνητό στρατηγικό βάθος
Μέσω του Νεοθωμανισμού, η Τουρκία προσπαθεί να δημιουργήσει εντυπώσεις με την κατασκευή ενός τεχνητού στρατηγικού βάθους. Η ιδέα βασίζεται μεταξύ άλλων στις τουρκόφωνες οντότητες της Ασίας. Κι επειδή δεν εξετάζουμε τις λεπτομέρειες της περιοχής νομίζουμε ότι στέκει δίχως να αντιληφθούμε ότι αυτό το δόγμα καταρρέει με την ύπαρξη των αραβόφωνων του Ιράκ και των ινδο-ευρωπαίων της Περσίας. Σε αυτό το τριπλό σημείο επαφής πρέπει να προσθέσουμε και την ύπαρξη των Κούρδων που δεν επιτρέπουν για δεύτερη φορά την συνεκτικότητα του λεγόμενου τουρκικού κόσμου. Η μελέτη του χάρτη της περιοχής είναι καθοριστική. Κι αποδεικνύει ότι δεν υπάρχει ουσιαστικά χώρος για στρατηγικό βάθος. Εκτός βέβαια αν η Τουρκία νομίζει ότι μπορεί να κατακτήσει τους αραβικούς και περσικούς κόσμους. Με αυτόν τον τρόπο αντιλαμβανόμαστε την τεχνητή οντότητα του τουρκικού επιχειρήματος. Αυτό σημαίνει επιπλέον ότι έχει ανάγκη να πιστέψει αυτό το νέο δόγμα ακόμα κι αν δεν στέκει όχι μόνο γεωστρατηγικά αλλά και γλωσσικά. Με άλλα λόγια, η δημιουργία εντυπώσεων δεν έχει βάθος αλλά μπορεί να επηρεάσει ειδικά αυτούς που το θέλουν ούτως ή άλλως. Όταν εξετάζουμε αποκλειστικά την Τουρκία μέσω του Αιγαίου, η έννοια του στρατηγικού βάθους φοβίζει. Διότι πιστεύουμε ότι το Αιγαίο είναι ευάλωτο και δεν υπάρχει για μας στρατηγικός στόχος πιο βαθιά. Αυτή η αντίληψη είναι όμως απλοϊκή. Διότι δεν βασίζεται στην πραγματικότητα. Ούτε το Αιγαίο είναι ευάλωτο, ούτε το στρατηγικό βάθος είναι ωχρό. Εδώ κι αιώνες σκοντάφτει πάνω στο Αιγαίο και την στρατηγική του ευελιξία. Από την άλλη το τεχνητό στρατηγικό βάθος προσφέρει πραγματικές δυνατότητες μόνο στο διπλωματικό επίπεδο, όπου το δυνητικό έχει νόημα και πράξη. Μόνο αν οι διπλωμάτες μας περιοριστούν στην ιστορική διπλωματία, δεν θα πέσουν σε αυτήν την παγίδα. Όλοι ξέρουμε την έκφραση: Μία εικόνα, χίλιες λέξεις, αλλά δεν συνειδητοποιούμε την ισχύ του χάρτη και την αναλογία που δημιουργεί: Ένας χάρτης, χίλιες σκέψεις. Γι’ αυτό το λόγο είναι τόσο σημαντική η γεωστρατηγική. Διότι η ύπαρξή της είναι μία αντίσταση στα δόγματα. Επιπλέον, μέσω της τοποστρατηγικής μπορούμε να μετατρέψουμε αυτή την αντίσταση σε γνωστικό αντικείμενο που δεν θα επηρεάζεται από τις τεχνητές πρακτικές της Τουρκίας.
Cartographes : S. Mousset et N. Rageau
Βλέπε – http://www.lygeros.org/5808-gr.html
4/Το περσικό σύμπλεγμα της Τουρκίας</stro
Η μονόπλευρη εξέταση της Τουρκίας δεν μας επιτρέπει ν’ ανακαλύψουμε το περσικό της σύμπλεγμα. Η Περσία είναι διαχρονικά η αυτοκρατορία του κέντρου. Κι υπήρξε σε πολλές περιπτώσεις το κέντρο βάρους κι άλλων αυτοκρατοριών, ακόμα και αυτής του Μέγα Αλέξανδρου.
Στον τομέα της θρησκείας, η Περσία παίζει ένα σημαντικότατο ρόλο κι αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση για πολλούς λαούς του Ισλάμ. Στον τομέα του πολιτισμού, η Περσία είναι μία από τις κορυφές, όχι μόνο του ισλαμικού κόσμου αλλά και της ανθρωπότητας. Όλα αυτά τα αντικειμενικά στοιχεία είναι πολλά για έναν γείτονα. Κι όπως η μίμηση είναι το πρώτο στάδιο του θαυμασμού, δεν ξαφνιάζει κανέναν ειδικό η προσπάθεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να λειτουργήσει μ’ ένα διαφορετικό τρόπο βέβαια, αλλά πάνω στο ίδιο έδαφος.
Όμως για να γίνει αντάξια και να μπορέσει να υλοποιήσει το όνειρό της, δηλαδή να ξεπεράσει ακόμα και την εμβέλεια της Περσίας, δεν αρκεί να έχεις τις ίδιες διεκδικήσεις, πρέπει να έχεις τους ίδιους εχθρούς και βέβαια να τους εξοντώσεις πιο αποτελεσματικά. Στον τομέα της φρίκης, η Τουρκία κατάφερε να κάνει την καινοτομία με τη γενοκτονία. Σ’ αυτό το σημείο εμπλέκεται κι ο ελληνισμός. Ο Μαραθώνας, οι Θερμοπύλες κι η Σαλαμίνα είναι στίγματα που δεν ξέχασε η ανθρωπότητα. Το θέμα δεν είναι αν ήταν νίκες ή ήττες, αλλά μάχες πολιτισμού και στρατηγικής. Κι η ύπαρξη της Τουρκοκρατίας για 400 χρόνια δεν μπόρεσε να σβήσει αυτές τις μνήμες και τις θυσίες. Για την Τουρκία, η Ελλάδα είναι ασήμαντη και δεν αποτελεί παρά μόνον ένα πέρασμα, μία πρόσβαση στην Ευρώπη. Όμως για το σύμπλεγμά της είναι και παραμένει ένα ενοχλητικό σύμβολο.
Στην πραγματικότητα, την έχει μετατρέψει στο εξής νοητικό σχήμα. Η Ελλάδα είναι για την Ευρώπη, ότι ήταν οι Θερμοπύλες για την Αθήνα. Και για να γίνει ακόμα πιο κατανοητό σε όλους, η Ελλάδα είναι οι Θερμοπύλες της Ευρώπης. Γι’ αυτό το λόγο η πατρίδα μας έχει σημασία, όχι για το βαθύ κράτος, αλλά για τη συνέχεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλαδή του Νεοθωμανισμού. Το να γίνει κατανοητό σε όλους είναι απλώς θέμα χρόνου, αλλά είναι ήδη μία πραγματικότητα. Το πρόβλημα του περσικού συμπλέγματος δεν είναι η ύπαρξή του αλλά οι επιπτώσεις του
Βλέπε – http://www.lygeros.org/5815-gr.html
5/ Το πλαίσιο του τουρκικού δόγματος
Ήδη στο πρώτο κεφάλαιο με τίτλο: οι παράμετροι της ισχύος και ο στρατηγικός σχεδιασμός του βιβλίου: Το στρατηγικό βάθος, ο Νταβούτογλου επιχειρεί να θέσει το πλαίσιο του τουρκικού δόγματος. Η αρχική αναφορά στους Θουκυδίδη, Clausewitz και Μόργκενθαου, επιδιώκει ένα αντάξιο πλαίσιο για τον Ιμπν Χαλντούν. Δεν προσπαθεί μόνο να ενταχθεί σε ένα χώρο γνωστό στους γεωστρατηγιστές και στους γεωπολιτικούς, αλλά ουσιαστικά να εισβάλλει μέσω των Ιμπν Χαλντούν και Φαραμπί σ’ ένα νέο πεδίο δράσης για την Τουρκία, η οποία με αυτόν τον τρόπο απελευθερώνεται από την επίσημη επιρροή του Κεμάλ και επανέρχεται σε ένα οθωμανικό δόγμα δίχως να έχει δικαιολογηθεί για αυτήν την επιλογή, αφού παρουσιάζει τον εαυτό της ως διάδοχο αυτής της παράδοσης. Ακόμα κι η αναφορά στον διάλογο περί δικαιοσύνης – ισχύος μεταξύ του Πλάτωνα και του Θρασύμαχου χρησιμοποιείται για να ανοίξει ένα νέο μέτωπο σ’ ένα χώρο, όπου αποφεύγουμε το διαχωρισμό. Η συνέχεια της διαμόρφωσης του πλαισίου του τουρκικού δόγματος γίνεται με την σύγκριση μεταξύ Μακιαβέλι και Κιναλιζαντέ, όσον αφορά στο αξιολογικό επίπεδο αυτή τη φορά. Με άλλα λόγια, ο συγγραφέας προωθεί έμμεσα την ιδέα ότι η Τουρκία δεν έχει τίποτα να ζηλέψει, αφού υπάρχει σύγκριση με μεγέθη και σε αυτό το επίπεδο, με διανοούμενους παγκόσμιας εμβέλειας. Αν μείνουμε σε αυτό το συμπέρασμα, τότε θα είμαστε οριστικά θύματα του τεχνάσματος. Στην πραγματικότητα, πρέπει να αντιληφθούμε ότι το ναζιστικό και το φασιστικό καθεστώς λειτουργούσαν με τον ίδιο τρόπο, για να εξισωθούν έννοιες διαφορετικού επιπέδου σε πρώτη φάση και σε δεύτερη για να συγκριθούν ασύγκριτα μεγέθη. Αυτό σημαίνει ότι είμαστε στο πλαίσιο της γνήσιας προπαγάνδας. Με πιο απλά λόγια, τι θα λέγαμε για τους ναζιστές και τους φασίστες, αν διαβάζαμε, όπως έγραφαν, ότι είναι οι διάδοχοι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, ότι ο Χίτλερ κι ο Μουσολίνι ήταν μεγάλοι διανοούμενοι της θεωρία της ισχύος, ότι ένα βιβλίο σαν το Mein Kampf είναι αξιόλογο, διότι είναι ανάλογο με τον Πρίγκιπα του Μακιαβέλι; Καθώς έχουν καταδικαστεί από την ανθρωπότητα, η επιλογή μας είναι εύκολη. Όταν όμως κάνει το ίδιο ο Υπουργός Εξωτερικών ενός κράτους που δεν έχει αναγνωρίσει καμιά από τις γενοκτονίες που διέπραξε για να καθιερωθεί, αναρωτιόμαστε ακόμα σε πανεπιστημιακό επίπεδο.
Βλέπε- http://www.lygeros.org/5846-gr.html
6/ η απλοική εξίσωση της ισχύος
Βλέπε – http://www.lygeros.org/5847.pdf
7/Από την κατανομή του χώρου στον ζωτικό χώρο
Στην παράγραφο 1.1.1, ο Νταβούτογλου γράφει:
« Η κατανομή του γεωγραφικού χώρου ως στοιχείο κυριαρχίας μεταξύ των κρατών κι η εξέλιξη τους σε κανόνα διεθνούς δικαίου αποτέλεσε το θεμέλιο της έννοιας του σύγχρονου συνόρου.»
Ενώ αυτή η φράση είναι φαινομενικά ουδέτερη, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά η προετοιμασία ενός υποβάθρου για την ύπαρξη ενός μετασχηματισμού όσον αφορά την έννοια των συνόρων.
«Τα πεδία των διεθνούς και περιφερειακού χαρακτήρα γεωπολιτικών συγκρούσεων, είναι η αντανάκλαση της διαφορετικότητας μεταξύ, αφενός των πεδίων κυριαρχίας που προβλέπουν οι συνοριακοί προσδιορισμοί και, αφετέρου, των πεδίων εσωτερικής εξάρτησης, που είναι αποτέλεσμα της φυσικής, οικονομικής και πολιτισμικής γεωγραφίας.»
Σε αυτή την φράση το πλαίσιο έχει μετατραπεί σε πεδίο.
«Στο πλαίσιο αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία η διάκριση μεταξύ των συνόρων και των γεωπολιτικών ζωνών και γραμμών.»
Σιγά – σιγά μπαίνουμε στο χώρο των φυσικών συνόρων, όπου ο συγγραφέας θα μπορέσει να προωθήσει τα συμφέροντα της Τουρκίας ξεχνώντας, βέβαια, ότι η σημερινή της ύπαρξη οφείλεται στις γενοκτονίες του εικοστού αιώνα.
«Ο αμοιβαίος προσδιορισμός των ορίων των γεωπολιτικών ζωνών τα οποία αποτελούν πεδία, όπου αλληλοσυμπληρώνονται από την άποψη της φυσικής και οικονομικής γεωγραφίας και η μετατροπή τους σε μονάδες αποκομμένες μεταξύ τους φέρουν μαζί τους τον κίνδυνο της αποκορύφωσης ανά πάσα στιγμή των συγκρούσεων κυριαρχίας κατά μήκους των ζωνών αυτών.»
Εδώ η εφαρμογή της σκέψης του πάνω στο έδαφος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι ξεκάθαρη. Ξεχνά βέβαια ότι η έννοια της Αυτοκρατορίας εμπεριέχει διαφορετικές οντότητες που πιέζονται ή και καταπιέζονται, για να ζήσουν «ειρηνικά» μαζί υπό την αιγίδα του ηγέτη.
«Στην πλειονότητα των συνοριακών συγκρούσεων που λαμβάνουν χώρα μεταξύ εθνών – κρατών, τα οποία προέκυψαν κυρίως από το διαμελισμό των αποικιοκρατικών αυτοκρατοριών, σημαντικό μερίδιο ευθύνης έχουν οι ασυμβατότητες που παρουσιάζονται μεταξύ των «νομικών» συνόρων και των γεωπολιτικών ζωνών.»
Το έδαφος για την έννοια του ζωτικού χώρου είναι πλέον έτοιμο. Δίνει περισσότερο σημασία στην ισχύ παρά στη δικαιοσύνη. Κι όσο αφορά την ιστορία, επιλέγει αυτή που του δίνει το μεγαλύτερο έδαφος παραμερίζοντας συνειδητά διαχρονικά στοιχεία.
Βλέπε – http://www.lygeros.org/5848-gr.html
8/Πολιτισμός, Κοινωνία και Βαρβαρότητα
Ο Νταβούτογλου ορίζει τον πολιτισμό με τον εξής τρόπο:
«Ο πολιτισμός αποτελείται από ψυχολογικά, κοινωνιολογικά, πολιτικά και οικονομικά στοιχεία […]».
Έχει ενδιαφέρον να σημειώσουμε ότι αυτός ο ορισμός δεν εμπεριέχει πνευματικά και διαχρονικά στοιχεία, πράγμα το οποίο επιτρέπει την ταύτισή του με τον ορισμό της κοινωνίας. Σε αυτό το πλαίσιο, κατανοούμε ότι ο Νταβούτογλου ισοπεδώνει αυτές τις δύο έννοιες, για να δικαιολογήσει τη θέση της Τουρκίας. Κανένας λαός, ελληνικός, αρμενικός, εβραϊκός, δηλαδή λαοί που έχουν υποστεί γενοκτονίες, δεν θα μπορούσε να εντάξει τον πολιτισμό του σε αυτόν τον ορισμό, ο οποίος χαρακτηρίζεται με τον εξής τρόπο.
«[…] τα οποία εδράζονται επί ενός κόσμου αξιών, που παράγονται από ένα συγκεκριμένο ανθρώπινο στοιχείο (πληθυσμός), σε έναν συγκεκριμένο χώρο (γεωγραφία) και σε ένα δεδομένο χρονικό διάστημα (ιστορία) με την ταυτότητα που κατέχει και την αίσθηση του ανήκειν.».
Αντιλαμβανόμαστε ότι εδώ υπάρχουν δομικά προβλήματα που έρχονται σε αντίφαση, όχι μόνο με το Θιβέτ, αλλά και με την Κίνα και την Ινδία, όπου δεν υπάρχει η ίδια αντίληψη του χρόνου και κατά συνέπεια της ιστορίας. Ο ορισμός του Νταβούτογλου δεν είναι μόνο τεχνοκρατικός αλλά αποτελεί κι έναν εκφυλισμό για τους πολιτισμούς που έζησαν και που ζουν συμβάλλοντας στην εξέλιξη της ανθρωπότητας.
«Έτσι νοούμενος ο πολιτισμός αποτελεί το σημαντικότερο στοιχείο που συνδέει τα σταθερά δεδομένα της ισχύος στα δυναμικά δεδομένα.».
Επανερχόμαστε στην απλοϊκή εξίσωση της ισχύος δίχως κανένα ουσιαστικό προβληματισμό, διότι στην πραγματικότητα, η εικόνα που προβάλλει είναι μοναδική και αφορά αποκλειστικά την Τουρκία. Η καλύτερη απόδειξη είναι η συνέχεια του κειμένου.
«Οι κοινωνίες, οι οποίες έχουν στέρεες δομές και κατέχουν μία πολύ ισχυρή αίσθηση του ανήκειν και της ταυτότητας που οφείλεται στην κοινή αντίληψη του χρόνου και του χώρου και μπορούν με αυτήν την αίσθηση να κινητοποιήσουν τα ψυχολογικά, κοινωνιολογικά, πολιτικά και οικονομικά στοιχεία, έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιούν στρατηγικά ανοίγματα ικανά να ανανεώνονται συνεχώς.»
Αυτή η κατάληξη είναι ένα από τα καλύτερα μοντέλα του ναζισμού αλλά και κάθε συστήματος που είχε ως στόχο την εδραίωσή του και ενδιάμεση και απαραίτητη προϋπόθεση της κατάληψης, της κατοχής και της εξολόθρευσης ενός πολιτισμού. Αυτή η ισχύς του χώρου όμως, ξεχνά την αντίσταση του χρόνου.
Βλέπε – http://www.lygeros.org/5850-gr.html
9/H Θράκη ως ιστορικός στόχος
Όταν εξηγούμε σε γεοστρατηγικό πλαίσιο ότι ο πραγματικός στόχος της Τουρκίας δεν ήταν η Σμύρνη, αλλά η Ανατολική Θράκη μέσω της Συνθήκης Λωζάνης το 1923, αντιμετωπίζουμε μια αναμενόμενη αντίδραση, η οποία δημιουργήθηκε από ένα πολιτιστικό δόγμα. Η καθαρή ανάλυση δεν εξασφαλίζεται όμως μονόπλευρα. Η ελληνική προσέγγιση του θέματος δεν εμπεριέχει ούτε τα στρατηγικά ούτε τα ιστορικά δεδομένα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας των Νεότουρκων και του Κεμάλ. Κατά συνέπεια, μοιάζει με την ανάλυση μιας σκακιστικής παρτίδας, όπου ξεχνάμε ότι υπάρχουν δύο παίκτες. Με αυτόν τον τρόπο όμως δεν εξηγούμε τίποτα και τα πλήγματα που έχουμε υποστεί παρουσιάζονται ως ακατανόητα για τη λογική μας. Ακόμα και δίχως να ενσωματώσουμε καθαρά γεωπολιτικά στοιχεία ή δεδομένα διεθνών σχέσεων, μια ιστορική και γεωστρατηγική ανάλυση ανακαλύπτει με μεγάλη άνεση τους πραγματικούς στόχους της τουρκικής προσέγγισης. Επειδή εμείς δεν δίνουμε και μεγάλη σημασία στη Θράκη και ειδικότερα η Ανατολική Θράκη, αυτό δεν σημαίνει ότι αυτές οι περιοχές δεν είναι σημαντικές για την Τουρκία, όχι μόνο τότε αλλά και τώρα. Ιστορικά η Οθωμανική Αυτοκρατορία προέρχεται από τους Οσμανλίδες, οι οποίοι αποτελούν μία υποομάδα σε σχέση με τους Σελτζούκιδες, που γειτονεύουν με τις βυζαντινές ιδιοκτησίες στην Ανατολία. Αρχικά οι Οσμανλίδες δεν είναι κυρίαρχοι. Έχουν όμως το πλεονέκτημα να βρίσκονται στη γραμμή του μετώπου με την Κωνσταντινούπολη. Οι κατακτήσεις των Μογγόλων στα βάθη της Ανατολής θα ασκήσουν μία πίεση πάνω στις τουρκικές φυλές. Κατά συνέπεια, το μέτωπο θα αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία. Η μεγάλη αλλαγή φάσης, όσον αφορά στη γεωστρατηγική, θα γίνει από τους Οσμανλίδες, οι οποίοι θα περάσουν τα λεγόμενα Δαρδανέλια για να πάρουν την Καλλίπολη το 1352 και να έχουν ως πρωτεύουσα την Ανδριανούπολη το 1361. Αυτή η αρχική εισβολή, που έπρεπε να είναι προσωρινή, μετατράπηκε τελικά σε μόνιμη και δημιούργησε de facto ένα δεύτερο μέτωπο πίεσης πάνω στην Κωνσταντινούπολη. Με άλλα λόγια, η Θράκη και ειδικότερα η Ανατολική Θράκη δεν είναι μόνον ένας συνδετικός κρίκος για την Τουρκία, αλλά και το ιστορικό κέντρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τώρα αν αυτό δεν αρκεί σε μας για να καταλάβουμε τη σημασία της περιοχής, είναι δικό μας πρόβλημα και όχι των γειτόνων μας. Η Θράκη επέτρεψε την Άλωση και αποτελεί σημείο συνεκτικότητας, όπως το απέδειξε αργότερα, το 1878, το Συνέδριο του Βερολίνου.
Cartographie : Sophie Mousset et Nicolas Rageau
Βλέπε – http://www.lygeros.org/5731-gr.html
10/Τα Βαλκάνια του Καυκάσου
Εξετάζοντας το χάρτη του Καυκάσου, είναι δύσκολο να μη σκεφτούμε το πλαίσιο των Βαλκανίων. Στην ουσία, καταπονημένες από την πίεση τριών μεγάλων χωρών, δηλαδή της Ρωσίας, του Ιράν και της Τουρκίας, τρεις μικρές χώρες, η Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και η Γεωργία, αποτελούν μία περιοχή εξαιρετικά ασταθή. Αυτή η αστάθεια είναι από τη μια πλευρά εξωγενής -πρόκειται για τις πραγματικές εδαφικές διεκδικήσεις- και από την άλλη πλευρά ενδογενής -πρόκειται για τις διεκδικήσεις και τον πόλεμο του Αρτσάχ. Έχουμε, λοιπόν, μία διπλή αστάθεια που προέρχεται απευθείας από τη σύγκρουση μεταξύ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ρωσίας κι ύστερα της Σοβιετικής Ένωσης. Πρέπει, επίσης, να προσθέσουμε σ’ αυτό το εκρηκτικό πλαίσιο το κουρδικό πρόβλημα το οποίο δημιουργεί μία άλλη παρέμβαση στην ενδιάμεση ζώνη Τουρκίας–Ιράν. Τέλος, είναι απαραίτητο να λάβουμε υπόψη τις επαφές με την Ευρωπαϊκή Ένωση, εφόσον η Τουρκία είναι μία υποψήφια χώρα και οι τρεις μικρές χώρες Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν και Γεωργία βρίσκονται στην πρώτη φάση της σύνδεσης. Έχοντας υπόψη το σύνολο αυτών των γεωστρατηγικών συνθηκών και γεωπολιτικών διατάξεων, το να θεωρήσουμε την Αρμενία ως ένα κράτος σταθερό καταδεικνύει είτε άγνοια είτε έλλειψη συνείδησης. Αυτή η εικόνα είναι το αποτέλεσμα της μη εφαρμογής της Συνθήκης των Σεβρών και της πολλαπλής και επιλεκτικής εφαρμογής των Συνθηκών της Μόσχας, του Καρς, της Λωζάννης και της Άγκυρας. Χωρίς να θέλουμε να αναβιώσουμε την περίφημη φράση του Κλεμανσώ για τις Συνθήκες και τις Συμφωνίες, εν τούτοις δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στην ύπαρξη εντάσεων που δεν είναι μόνο επιφανειακές. Στην πραγματικότητα, έχουμε τοπικά τις συνέπειες πραγματικών τεκτονικών κινήσεων στον τομέα της γεωστρατηγικής. Συνεπώς, δεν είναι συνετή ούτε ευφυής κίνηση να αναμένουμε από την Αρμενία με τα πραγματικά της σύνορα και την έκτασή της να πάρει πρωτοβουλίες έναντι της ανατολικής υποψηφιότητας, αλλά ν’ ασχοληθεί με το πρόβλημα της αναγνώρισης της γενοκτονίας των Αρμενίων. Η κατάσταση δεν επιτρέπει να δικαιολογήσουμε πολιτικές επιλογές, αλλά σίγουρα επιτρέπει να τις κατανοήσουμε. Απεναντίας, αποδεικνύει το ενδιαφέρον να επανακτηθούν τα πολιτικά κόμματα της διασποράς στο κέντρο της Αρμενίας. Διότι με τη συνοριακή αστάθεια, η διαχείριση και η τακτική των μεταρρυθμίσεων αυτών των τελευταίων δεν είναι πολιτική ουτοπία. Το σημείο είναι απλό: δεν αρκεί να διαμαρτυρόμαστε, πρέπει να διεκδικούμε. Και δεν αρκεί να αρχίζουμε μία δίκη, πρέπει να την κερδίζουμε. Μόνο που είναι αναγκαίο να συνειδητοποιήσουμε και να αντιληφθούμε ότι αυτό είναι δυνατόν. Το πρόβλημα της Δυτικής Αρμενίας δεν είναι ουτοπία για την Ανατολική Αρμενία. Αντιθέτως, αντιπροσωπεύει ένα στρατηγικό μέσο για σκοπούς εδαφικής σταθερότητας, διότι είναι απαραίτητο να έχει φυσικά σύνορα με τη γεωγραφική έννοια του όρου, έτσι ώστε να ανασυγκροτήσει τα ποσοστά του πληθυσμού με τρόπο που να είναι συμβατά. Στην ουσία, το πραγματικό πρόβλημα είναι ότι τα σύνορα της Τουρκίας είναι εξ ολοκλήρου τεχνητά στην περιοχή του Καυκάσου και όχι μόνο. Διότι στην Κιλικία, πολλά χωριά που ήταν αρμενικά το 1915, τώρα είναι εγκαταλελειμμένα ή αραιοκατοικημένα και από Τούρκους. Έτσι πρέπει να το βάλουμε καλά στο νου μας ότι η αναγνώριση της γενοκτονίας των Αρμενίων δεν είναι παρά μόνο ένα βήμα στα Βαλκάνια του Καυκάσου.
Βλέπε – http://www.lygeros.org/2188-gr.php
Δεύτερη ερώτηση – /Ζούμε σε μια εποχή όπου έχουμε χορτάσει από ινστιτούτα στρατηγικών ερευνών και μελετών, ιδίως από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Κι΄όμως στην πράξη αποδείχθηκε ότι 3000 χρόνια μετά τον Αριστοτέλη, τα ινστιτούτα αυτά δεν πρόβλεψαν καμιά από τις μεγάλες γεωστρατηγικές εξελίξεις της εποχής μας.
Πώς εξηγείτε αυτό το φαινομενικά παράδοξο ;
Ο Ν. Λυγερός επέλεξε να μην απαντήσει σ΄αυτή την ερώτηση
Τρίτη Ερώτηση – Πώς προέκυψε η ενασχόληση σας με θέματα στρατηγικής;
Ν. Λυγερός – «Με το σκάκι (http://www.lygeros.org/section.php?name=Echecs) και τα μαθηματικά
(http://www.lygeros.org/Math/math.php) ήταν αναπόφευκτο να ασχοληθώ και με στρατηγική (http://www.lygeros.org/strategie.php).
Ηταν τυχαίο με αφορμή κάποιο θέμα που χρειάστηκε να μελετήσετε;
Ν. Λυγερός– Δεν είναι τυχαίο να ασχοληθείς με τις γενοκτονίες, είναι θέμα ανάγκης και ανθρώπινης αξιοπρέπειας (http://www.lygeros.org/genocide.php)
Aπό τα λίγα που έχω διαβάσει για την στρατηγική, συνήθως ο στρατηγιστής έχει μια ευρεία παιδεία αλλά προέρχεται από τον χώρο των κοινωνικών και ανθρωπιστικών σπουδών και από τον χώρο των τεχνικών σπουδών(στρατιωτικές σχολές, σχολές διοίκησης επιχειρήσεων,…).
Ν. Λυγερός – Αυτό όντως ισχύει (http://www.lygeros.org/Expert.htm) αλλά δεν είναι περιοριστικό.
Γνωρίζει καλά την Ιστορία (και κυρίως την Ιστορία των Ιδεών και την Κοινωνική Ιστορία) , την Φιλοσοφία, την Γεωγραφία, την τέχνη της Πολιτικής, το Δίκαιο, την Οικονομία, τις διακρατικές σχέσεις,την φύση του ανθρώπου ως άτομο, και τον τρόπο που αυτός μπορεί να συμπεριφερθεί μέσα στην κοινωνία.
Ν.Λυγερός – Συμφωνώ μαζί σας σε όλα εκτός από την αναφορά σας στο κοινωνικό πλαίσιο. Ανήκουμε στην ανθρωπότητα, η κοινωνία είναι απλώς φαινόμενο μόδας.
Εσεις, έχετε απ΄ότι φαίνεται αυτήν την ευρεία παιδεία, αλλά επιπλέον προέρχεστε από τις θετικές επιστήμες.Αυτό προσθέτει πολλά στην στρατηγική σκέψη.Βλέπετε τα πράγματα μ΄έναν τελείως διαφορετικό τρόπο.Εντοπίζετε μάλλον με πολλή περισσότερη ακρίβεια το όριο μεταξύ του εφικτού και του ανέφικτου.Μπορείτε να μας περιγράψετε κάπως πιο εμπεριστατωμένα απ΄ ότι το κάνω εγώ ,την ιδιαίτερη συμβολή του (όποιου )ανθρώπου που προέρχεται από τις θετικές επιστήμες(και έχει βέβαια μια ευρεία παιδεία ) στην στρατηγική σκέψη;
Ν. Λυγερός -βλέπε http://www.lygeros.org/0755-en.html
Τέταρτη Ερώτηση – Ο Π. Κονδύλης, αναφερόμενος στο «ελληνικό πρόβλημα», έλεγε «… Υπ’ αυτές τις συνθήκες, ότι στην πραγματικότητα θα συνιστά κάμψη της ελληνικής αντίστασης κάτω από την πίεση του υπέρτερου τουρκικού δυναμικού,οι Ελληνες θα συνηθίσουν σιγά-σιγά να το ονομάζουν «πολιτισμένη συμπεριφορά», ‘υπέρβαση του εθνικισμού», και «εξευρωπαισμό».Πράγματι, το σημερινό δίλημμα(1997) είναι αντικειμενικά τρομακτικό και ψυχολογικά αφόρητο:η ειρήνη σημαίνει για την Ελλάδα δορυφοροποίηση και ο πόλεμος σημαίνει συντριβή.Η υπέρβαση του διλήμματος αυτού,η ανατροπή των σημερινών γεωπολιτικών και στρατηγικών συσχετισμών απαιτεί ούτε λίγο ούτε πολύ, την επιτέλεση ενός ηράκλειου άθλου, για τον οποίο η ελληνική κοινωνία , έτσι όπως είναι, δεν διαθέτει τα κότσια.Οι μετριότητες, οι υπομετριότητες και ανθυπομετρητιότητες που συναπαρτίζουν τον ελληνικό πολιτικό και παραπολιτικό κόσμο, δεν έχουν το ανάστημα να θέσουν και να λύσουν ιστορικά προβλήματα τέτοιας έκτασης και τέτοιου βάθους (Θεωρία του Πολέμου σελίδα 410 και 411)»
Πιστεύετε ότι η ανατροπή των σημερινών γεωπολιτικών και στρατηγικών συσχετισμών, είναι εφικτή σε βάθος χρόνου;Kι΄αν ναι, με ποιο τρόπο;
Aπ΄ότι φαίνεται, τους ηγέτες μας δεν τους απασχολεί αυτό το θέμα τα τελευταία 35 χρόνια.Εξ όσων γνωρίζω, τους πολίτες, τους απασχολεί, αλλά δεν μπορούν να βρουν από πουθενά μια απάντηση.
Αυτό που σκέφτομαι εδώ και χρόνια, είναι μια μεταναστευτική πολιτική τύπου ΗΠΑ η Αυστραλίας, η οποία θα επιτρέψει την επιλογή και την ένταξη στην ελληνική κοινωνία 10 εκατομμυρίων μεταναστών σε βάθος 30 ετών, με συγκεκριμμένα κριτήρια και προυποθέσεις.Να διπλασιαστεί δηλαδή ο ελληνικός πληθυσμός σε μια προοπτική 30 ετών.Και να συνεχίσει να διπλασιάζεται κάθε 30 χρόνια.Αυτό θα δημιουργούσε μια Ελλάδα των 60-70 εκατομμυρίων σε μια προοπτική 90 ετών.
Ας το δούμε λίγο πιο συγκεκριμμένα :
Να δημιουργηθούν 10 νέες πόλεις του ενός εκατομμυρίου κατοίκων, με ειδικό νομικό και φορολογικό καθεστώς για 50 χρόνια, με το 20% των μεταναστών της κάθε πόλης να είναι ελληνες η ελληνικής καταγωγής μετανάστες.Οι υπόλοιποι μετανάστες θα επιλέγονται με βάση 2 κριτήρια
-την δυνατότητα ένταξης τους στην ελληνική κοινωνία (να γίνουν και να νοιώσουν έλληνες σε 30 χρόνια)
-την συνεισφορά τους στην ελληνική οικονομία (σπουδές, προσόντα,…)
Το όλο εγχείρημα θα έχει εθνοτικούς περιορισμούς (π.χ. στην κάθε πόλη, η κάθε εθνικότητα να μην ξεπερνά το 2% του πληθυσμού.
Ποια είναι η άποψη σας, και προ πάντων, τι άλλο μπορεί να γίνει;
Ο Ν. Λυγερός επέλεξε να μήν απαντήσει σ΄αυτή την ερώτηση.
Πέμπτη Ερώτηση – Πολλοί στην Ελλάδα, επιθυμούν μια στρατηγική συνεργασία με την Ρωσία, ως αντίβαρο της τουρκικής επιθετικής πολιτικής, χωρίς να φύγουμε από την Ε.Ε και το ΝΑΤΟ.Είναι εφικτή μια τέτοια στρατηγική συνεργασία, και τι θα προσέφερε στην Ελλάδα πρακτικά;
Εχει εκφραστεί επίσης η άποψη ότι θα μπορούσε να δοθεί υπό την μορφή ενοικίασης ένα ελληνικό νησί στην Ρωσία για 100 χρόνια (π.χ. Χίος ) χωρίς να θιγούν τα δικαιώματα του ελληνικού πληθυσμού του νησιού, για την δημιουργία αεροναυτικής βάσης της Ρωσίας με παράλληλη εκμετάλλευση της ΑΟΖ του νησιού από την Ρωσία για την περίοδο ενοικίασης.Αυτή η επαναστατική πρόταση, θα δημιουργούσε σοβαρό πρόβλημα στην Τουρκία και στις διεκδικήσεις της, ενώ θα κατοχύρωνε την ελληνικότητα του νησιού για 100 χρόνια, και θα προέκυπταν σοβαρά οικονομικά οφέλη για την Ελλάδα.Προ πάντων όμως, αυτή η πρόταση θα δημιουργούσε πανικό στην Τουρκία, διότι θα έβλεπε το ενδεχόμενο να ενοικιαστούν στην συνέχεια, όλα τα ελληνικά νησιά του Ανατολικού Αιγαίου στην Ρωσία, με συνέπεια την εκμετάλλευση της ΑΟΖ από τους Ρώσους και έμμεσα από τους Ελληνες, και συνάμα την περικύκλωση της.
Ποια είναι άποψη σας γι΄αυτή την πρόταση;Eίναι εφικτή; Ποιες θα ήταν οι αντιδράσεις των Δυτικών Χωρών και της Τουρκίας;
Ο Ν. Λυγερός επέλεξε να μήν απαντήσει σ΄αυτή την ερώτηση.
ΟΙ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΣΧΕΣΕΙΣ -η ισχύς, και η τέχνη της στρατηγικής 
Σχολιάστε